Verdire pri tiu demando mi devis pensi, antaŭ kiam mi komencis programi Esperantilon. Mi mem bezonis etan programon kun kelkaj funkcioj, kaj tia programo ne ekzistis. Sed poste mi ekinteresiĝis pri komputila lingvistiko. Ĉu tasko de gramatika korektado aŭ maŝina tradukado estas realigebla kaj kiel mi tion povus fari? Mi volis ankaŭ testi, ĉu XOTcl kiel programa lingvo estas bona por tiu tasko. Tio estas plej ofte la ĉefa motivo de hobiaj programoj de libera programado.

Sed mi ankaŭ de komenco volis, ke tiu programo havas uzantojn. Uzantoj estas ankaŭ necesaj por senkostaj programoj, ne kiel pagantoj sed kiel uloj, kiu motivigas la programadon kaj helpas ĉe programado. Nombro de uzantoj estas indikilo por kvalito de programo. Bonaj programoj havas multajn uzantojn, kaj mi volas ja programi bonan programon.
Uzantoj helpas ankaŭ pli direkte ĉe programado. Helpe de iliaj reagoj, la programo progresas kaj plibonigas.
Por liberaj programoj uzantoj estas eĉ pli necesaj ol por profesiaj.

Ĉe profesia programado laboras multaj homoj, kiuj estas diferencaj specialistoj. Tiuj estas: kreintoj de konceptoj, manaĝeroj, arkitektoj, administrantoj, testantoj, aŭtoroj de dokumentoj, spertuloj pri merkato, uloj por mastruma propagando, kaj programistoj. En libera programado ekzistas nur du grupoj: uzantoj kaj programistoj (kaj ofte nur unu programisto). Uzantoj ofte rolas kiel aliaj specialistoj en profesiaj projektoj. Tio havas avantaĝojn por uzantoj kaj programistoj. La uzantoj havas senkostajn programojn kaj povas direkte influi la programadon, la programistoj povas libere programi kaj direkte influi la tempon por programado, metodojn kaj ilojn, kiujn ili uzas. Uzantoj de programo rolas kiel spertuloj pri konceptoj, ĉar ili ja plej bone scias, kion ili volas.
Ili estas testantoj. Ili propagandas por la programo, kiam la programo plaĉas al ili.

Mi do lastatempe pensas pri uzanto (aŭ uzantoj) de mia programo. La unuaj reagoj de uzantoj estas por mi tre neatendintaj kaj tial ankaŭ tre valoraj. Mi atendis, ke uzantoj necesis pli bonan tradukadon aŭ volis havi ian specialan funkcion por lingvistiko. Sed la unua peto estis, ke mi faru pli grandajn literojn en programo, ĉar pli maljunaj homoj ne havas bonajn okulojn. Ofte uzantoj deziris aĵojn, pri kiuj mi neniam pensis.

La fakto, ke uzantoj de iu programo povas aktive partopreni ĉe ĝia kreado, estas pro multaj homoj nova kaj ne kutima. Multaj uloj havas komercan pensmanieron pri programado. Ili pensas, ke programo estas nur varo, por kiu oni pagas.
Se oni pagas por io, oni atendas ceteran kvaliton por tio. Se iu varo ne havas sufiĉan kvaliton, oni plendas pri la varo ĉe vendisto aŭ produktanto. Tiu pensmaniero kondukas al la konstato, ke oni ne rajtas plendi pri io, por kio oni ne pagis.

Tio ne agordas kun libera programado. Programoj estas kreaĵoj de penso, kaj havas similajn valorojn kiel aliaj kreaĵoj de penso. Ili povas esti valora por homaro kaj estas parto de ĝia kulturo. La uzantoj kaj kreintoj estas principe la samaj, ĉar ili estas eroj de homaro.

La uzantoj de programo ne nur rajtas plendi pri senkosta programo, por kiu ili ne pagis, sed havas eĉ moralan
devon tion fari.
La plendo pri programo, reporto pri misfunkcio, ne estas en libera programado io negativa. La raporto estas valora informo, estas partopreno en kreado. Per tio la uzanto faras per sia reago la samon, kiel la programisto. Li faris ion, eble ion bonan por komunumo, senpage.

Kiam mi pensas pri uzantoj de programo, mi ankaŭ devas pensi, kial ili uzas la programon?
Precipe mi devas koncedi, ke ne ekzistas multaj esperanto-parolantoj, kaj ke verkado en esperanto ne estas tre granda.
Mi supozas sekvajn grupojn de uzantoj:

Prawdę mówiąc o tym pytaniu musiałem myśleć, przed tym jak zacząłem programować Esperantilo. Ja sam potrzebowałem mały program z kilkoma funkcjami, i taki program nie istniał. Lecz potem {ekinteresiĝis} o językoznawstwie komputerowym. Czy zadanie gramatycznej korektury albo tłumaczenia maszynowego jest wykonalne i jako ja to mogłoby zrobić? Chciałem także testować, czy {XOTcl} jak język programowy jestem dobry dla tego zadania. To jest najczęściej główny powód hobbych programów wolnego programowania.

Lecz ja także początku chciałem, że ten program ma użytkowników. Użytkownicy są także konieczni dla bezpłatnych programów, nie jak opłacająci lecz jak osobnicy, który rozochoci programowanie i pomagają przy programowaniu. Liczba użytkowników jest wskazówką dla jakości programu. Dobre programy mają licznych użytkowników, i chcę wszakże programować dobry program.
Użytkownicy pomagają także bardziej w kierunku przy programowaniu. Za pomocą ich reakcji, program robi postępy i ulepsza.
Dla wolnych programów użytkownicy są nawet konieczniejsi aniżeli dla zawodowi.

Przy zawodowym programowaniu pracują liczni ludzie, którymi są różni specjaliści. Ci są: twórcy poglądów, menedżery, architekci, rządcy, testująci, autorzy dokumentów, rzeczoznawcy o rynku, osobnicy dla systeej operacyjny propagandy, i programiści. W wolnym programowaniu istnieją jedynie dwie grupy: użytkownicy i programiści (i często jedynie jeden programista). Użytkownicy często grają rolę jako inni specjaliści w zawodowych projektach. To ma zalety dla użytkowników i programistów. Użytkownicy mają bezpłatne programy i mógą w kierunku wywierać wpływ na programowanie, programiści mógą wolnie programować i w kierunku wywierać wpływ na czas dla programowania, metody i przyrządy, które oni użytkują. Użytkownicy programu grają rolę jako rzeczoznawcy o poglądach, ponieważ oni wszakże najlepiej wiedzą, co oni chcą.
Oni są testującymi. Oni reklamują dla programu, kiedy program podoba się im.

Więc ostatnio myślę o użytkowniku (albo użytkownicy) od mojego programu. Pierwsze reakcje użytkowników nają czuwać dla mnie bardzo i dlatego także bardzo cenne. Czuwałem, że użytkownicy byli potrzebni lepsze tłumaczenie albo chcieli mieć jakąś specjalną funkcję dla językoznawstwa. Lecz pierwsze żądanie było, abym zrobił większe litery w programie, ponieważ bardziej starzy ludzie nie mają dobrych oczu. Często użytkownicy życzyli rzeczy, o których nigdy nie myślałem.

Fakt, że użytkownicy jakiegoś programu mógą aktywnie uczestniczyć przy jego twórczości, są z powodu licznych ludzi nowi i nie zwyczajni. Liczni osobnicy mają handlowy tryb myślenia o programowaniu. Oni myślą, że program jest jedynie towarem, dla którego opłaca się.
Jeśli opłaca się dla czegoś, czeka się na pozostałą jakość dla tego. Jeśli jakiś towar nie ma wystarczającej jakości, narzeka się o towarze przy sprzedawcy albo producencie. Ten tryb myślenia wodzi do stwierdzenia, że nie ma się prawo skarżyć się o czymś, dla czego nie zapłacono.

To nie ustawia z wolnym programowaniem. Programy są tworami myśli, i mają podobne wartości jako inne twory myśli. Oni mógą być cenni dla ludzkości i jest część jego kultury. Użytkownicy i twórcy są w zasadzie tacy sami, ponieważ oni są odrobinami ludzkości.

Użytkownicy programu nie jedynie mają prawo skarżyć się o bezpłatnym programie, dla którego oni nie zapłacili, lecz mają nawet moralną
powinność to zrobić.
Skarga o programie, przynoszenie o niepowodzeniu, nie jest w wolnym programowaniu czymś przeczącym. Sprawozdanie jest cenną informacją, jest wzięcie udziału w twórczości. Tym użytkownik robi swoją reakcją to samo, jak programista. On zrobił coś, przypuszczalnie coś dobre dla wspólnoty, gratis.

Kiedy myślę o użytkownikach programu, także muszę myśleć, dlaczego oni użytkują program?
Przede wszystkim muszę koncedować, że nie istnieją liczni oratorzy esperanto, i że twórczość w esperanto nie jest bardzo duża.
Przypuszczam kolejne grupy użytkowników: